San jest jedną z najpiękniejszych rzek w Polsce. Liczy 457,8 km długości. Od swych źródeł, aż po wylot z Karpat pod Przemyślem, wije się w obrębie gór i pogórzy, gdzie tworzy malownicze przełomy, często głęboko wcinając się w podłoże fliszowe. Odcinek rzeki między Zwierzyniem a Przemyślem o długości 158 km znakomicie nadaje się do wypraw kajakowych, a najlepsze miesiące na jego pokonanie przypadają na kwiecień, maj i czerwiec.
http://imageshack.us/a/img27/7536/20120608115.jpg
Liczne ośrodki wypoczynkowe i kempingi umożliwiają zaplanowanie spływu bez korzystania z namiotu. Chcąc wykorzystać energię rzeki, w połowie XX w. wybudowano na Sanie, w Solinie i Myczkowcach, duże elektrownie wodne. W wyniku budowy zapory wodnej w Solinie powstał największy sztuczny zbiornik wodny w Polsce o powierzchni 2,2 tys. ha. Jezioro Solińskie jest doskonałym miejscem dla miłośników sportów wodnych. Od Przemyśla do ujścia do Wisły San ma już charakter nizinny, płynie łagodnymi skrętami i na odcinku 173 km jest dostępny dla różnych płaskodennych jednostek pływających o małym zanurzeniu. Koryto rzeki jest częściowo uregulowane i obwałowane z wysokimi i na długich odcinkach niedostępnymi brzegami oraz kamienistymi, a niżej piaszczystymi plażami, sprzyjającymi kąpielom. Zalewowe dno doliny Sanu zajmują łąki i fragmenty lasów łęgowych, a liczne starorzecza świadczą o wcześniejszym meandrowaniu rzeki. San uchodzi do Wisły koło Dąbrówki Pniowskiej poniżej Sandomierza w 279,7 km jej biegu.
Charakterystyczne odcinki turystycznego szlaku wodnego:
*graniczny odcinek górnego Sanu od ujścia potoku Negrylów do Procisnego
*obowiązkowy odcinek Górskiej Odznaki Kajakowej PTTK z Procisnego do Rajskiego
*szlak wodny środkowego Sanu ze Zwierzynia do Przemyśla
*szlak wodny dolnego Sanu z Przemyśla do ujścia do Wisły
http://imageshack.us/a/img845/1893/20179270.jpg
San Górski
Turystyczny szlak wodny rzeki San rozpoczyna się na 449. kilometrze biegu rzeki w środku obszaru zwanego potocznie workiem bieszczadzkim, w Siankach, u ujścia potoku Negrylów. Obok zabudowania sezonowego schronu turystycznego Bieszczadzkiego Parku Narodowego i ostatnie latem zamieszkałe miejsce przy południowo-wschodniej granicy Polski. Jedyne miejsce do pozostawienia prywatnego samochodu na czas spływu. Biegnie tędy ścieżka przyrodniczo-historyczna „W dolinie Górnego Sanu”, którą można dojść do źródeł Sanu. Wąska w tym miejscu dolina rzeczna przedziera się pomiędzy górami Szczob (818 m n.p.m.) po stronie polskiej i Wierszek (851 m n.p.m.) po stronie ukraińskiej.
Jeziora Zaporowe
Zalew soliński jest największym w Polsce sztucznym zbiornikiem wodnym retencyjno-energetycznym o rekordowej pojemności 474 mln m³, powierzchni 22 km² i linii brzegowej 156 km. Powstał jako odpowiedź na potrzebę ochrony doliny Sanu przed powodziami. Jego utworzenie, podobnie jak wysiedlenia ludności w latach 1945-47, zdecydowało o współczesnym obliczu Bieszczadów i zapoczątkowało pisanie niemal od początku historii tego regionu. Malownicze położenie zalewu solińskiego od lat przyciąga turystów. Na obrzeżach jezior powstały liczne ośrodki wypoczynkowe, kempingi i pola namiotowe, a nawet budynki sanatoryjne. Rozległy akwen umożliwia uprawianie różnych odmian rekreacji i sportów wodnych, wśród których najpopularniejsze jest żeglarstwo, windsurfing i wędkarstwo. Kajakarzy pojawia się tu stosunkowo niewielu. Na całym jeziorze nie wolno używać silników spalinowych (oprócz statków pasażerskich „Białej Floty” oraz motorowych łodzi ratunkowych). Panuje spokój i cisza. W Jeziorze Solińskim bytuje wiele gatunków ryb, m.in.: okonie, sandacze i szczupaki. Do Jeziora Myczkowskiego wprowadzono amura białego, który ma ograniczyć rozwój roślinności wodnej. Wycieczki kajakowe dobrze rozpoczynać w Rajskiem. Znajduje się tam ośrodek wypoczynkowy z wypożyczalnią kajaków. Sprzęt można wypożyczyć także w szeregu innych, wymienionych dalej ośrodkach wypoczynkowych i przystaniach wodnych. Do kajakowania po jeziorach nie polecam krótkich i ciężkich kajaków górskich. Pokonywanie nimi spokojnych wód zalewu jest raczej uciążliwe.
Od Zwierzynia do Przemyśla
San z Bieszczadów spływa na Pogórze Bukowskie, między Leskiem i Sanokiem płynąc szeroką, rozległą doliną. Nad jego prawym brzegiem, prawie równolegle do biegu rzeki, ciągną się Góry Słonne, przez które San przełamuje się w okolicy Trepczy i Międzybrodzia, zmieniając kierunek biegu na północny. Płynąc w dalszym ciągu pomiędzy pogórzami Dynowskim i Przemyskim, poniżej Dynowa zmienia wyraźnie kierunek na wschodni i utrzymuje go aż do Przemyśla. Dalszy nizinny przebieg rzeki przez Kotlinę Sandomierską ustala się ostatecznie w okolicach Medyki w kierunku północno-wschodnim. Szlak wodny środkowego Sanu ze Zwierzynia do Przemyśla posiada długość 158 km i przeciętny spadek na całej trasie 0,95‰ (na poszczególnych odcinkach od 1,7‰ do 0,6‰). Rzeka wije się malowniczo w obrębie gór i wysokich pogórzy, i tworzy kilka razy naturalne przełomy, mocno wcinając się w podłoże. Stan wody w korycie uzależniony jest od pracy elektrowni Solina i potrafi znacząco zmienić się w ciągu kilku godzin. Najdłużej wysokie stany wody utrzymują się w okresie wiosennym, ale i w lipcu, ze względu na opady w górach, bywają wysokie, odpowiednie do spływu. W późniejszych miesiącach wyraźnie zmniejszają się. Z uwagi na większy spadek koryta i skaliste dno, trudniejszy do pokonania jest odcinek ze Zwierzynia do Sanoka. Dlatego większość spływów kajakowych zaczyna się dopiero w Sanoku. Liczne ośrodki wypoczynkowe i kempingi ułatwiają spływ, umożliwiając jego zaplanowanie bez konieczności korzystania z namiotu.
Przed laty we wsiach leżących nad Sanem duże znaczenie miało rybołówstwo i flisactwo. Wybudowanie w latach 50. i 60. XX w. w Myczkowcach i Solinie wysokich zapór wodnych bez przepławek wpłynęło negatywnie na życie ryb wędrownych. Wcześniej rybacy odławiali kilkadziesiąt ton ryb rocznie. Powyżej Przemyśla przeważnie łowiono świnkę i brzanę, a jeszcze poniżej certę. Po wybudowaniu zapór połowy zmniejszyły się drastycznie. Barierą dla ryb łososiowatych, certy i węgorzy jest także próg ujęcia wodnego w Ostrowie koło Przemyśla. Jeszcze na początku XX w. rybacy wypływali na rzekę w łodziach dłubanych w pniu jodły, dla trwałości opalanych w ogniu. Zwano je czółnami. Były one długie na około 7 m i szerokie na 1 m. Później zaczęto budować łodzie z desek, tzw. krypy. Oprócz rybołówstwa, mieszkańcy nadsańskich osad trudnili się spławianiem drewna do tartaków Przemyśla i Niska. Było to ciężkie, ale dobrze płatne zajęcie. Jeszcze w latach 50. XX w. żywe były w Babicach wspomnienia dawnego flisu do Gdańska pod wodzą miejscowych retmanów.
San Nizinny
San jako rzeka nizinna płynie od Przemyśla przez Kotlinę Sandomierską, a jego ostateczny kierunek północno-zachodni ustala się w okolicach Medyki. San tworzy tutaj szeroką bruzdę erozyjną o długości ponad 130 km i przeciętnej szerokości 10 km, nazwaną Doliną Dolnego Sanu. Zalewowe dno doliny zajmują łąki i fragmenty lasów łęgowych, a liczne starorzecza świadczą o wcześniejszym meandrowaniu rzeki. Poniżej ujścia Wisłoka i Wiaru występują kotlinowe rozszerzenia doliny do 15 km. San uchodzi do Wisły koło Dąbrówki Pniowskiej poniżej Sandomierza w 279,7 km jej biegu. Wzdłuż doliny Sanu biegnie stary, ważny szlak komunikacyjny z Sandomierza do Przemyśla. Od Przemyśla do ujścia do Wisły San posiada nizinny charakter, płynie łagodnymi skrętami i jest dostępny nie tylko dla kajaków, ale i dla różnych płaskodennych jednostek pływających o małym zanurzeniu. Koryto rzeki jest częściowo uregulowane i obwałowane, z wysokimi, często na długich odcinkach niedostępnymi brzegami i kamienistymi, a następ
http://imageshack.us/a/img850/5492/37650460.jpg
Krótka charakterystyka szlaku: w górnym biegu rzeka o charakterze górskim, od Sanoka zaczyna nabierać cech nizinnych, odludny odcinek powyżej zalewu w Solinie ze skalnymi berdami - ławicami fliszu karpackiego, z których spływa rzeka jak po schodach, jezioro Solińskie o zarysie brzegów zbliżonym do fiordowego, od Myczkowiec skalne progi są rzadsze, za to na brzegach szereg wartych zwiedzenia miejscowości, dostępna od Myczkowiec w zasadzie całorocznie, powyżej jedynie przy wysokim stanie wody np. wiosną
Położenie: Bieszczady, Pogórze Przemyskie, Kotlina Sandomierska, prawy dopływ Wisły
Odcinek dostępny dla kajaka: Sianki - Dąbrówka (449 km)
Odcinek przepłynięty (data spływu): Procisne - Przemyśl (Procisne - Sanok kwiecień 2001, Sanok - Przemyśl maj 1989)
Informacje o przepłyniętym odcinku:
Ilość dni płynięcia: 7
Trudność: do jez. Solińskiego WW I - WW II, od Myczkowiec do Mrzygłodu WW I - ZWC, niżej ZWC - ZWB
Uciążliwość: u 1 (jeśli nie liczyć przenosek wokół zapor w Solinie i Myczkowcach)
Malowniczość: do Mrzygłodu ***, niżej **
Orientacyjny kilometraż - przeszkody i ciekawostki:
390,6
Procisne, ujście Wołosatego, most
382,5
Chmiel, największy zespół skalnych progów
360,1
Rajskie, początek jeziora Solińskiego
344,0
połączenie z odnogą jeziora Solińskiego powstałą w dolinie Solinki
340,0
zapora w Solinie, kajakarze decydujący się płynąć dalej Sanem powinni przewieźć sprzęt z Polańczyka lub Soliny - Jawor poniżej zapory w Myczkowcach do Zwierzynia, przenoski przez zapory nie mają sensu z uwagi na ich uciążliwość, a przez kilka kilometrów za zaporą w Myczkowcach najczęściej brak wody w korycie, która przepuszczana jest sztolnią pod zakolem Sanu
334,1
zapora w Myczkowcach
330,2
Zwierzyń
322,1
ujście Hoczewki
317,1
Lesko, most warto zwiedzić miasto i zamek
307,4
Sobień, ruiny zamku na prawym brzegu, bunkry z czasów II wojny światowej
301,8
Zagórz Zasław, za mostem kolejowym sztuczny próg
300,6
Zagórz, ujście Osławy
293,1
Sanok, most przy skansenie, jednym z największych w Polsce, w mieście warto zwiedzić zamek ze zbiorami ikon i prac Zdzisława Beksińskiego oraz starówkę
288,2
Międzybrodzie, cerkiew, na cmentarzu nagrobek Kulczyckich w formie piramidy
281,3
Mrzygłód
274,5
Ulucz, cenna zabytkowa cerkiew
268,7
próg skalny Ptasi Uskok
250,1
Dąbrówka Starzeńska, ruiny zamku
247,9
Dynów
227,5
prom w pobliżu Dubiecka, miasteczka wartego zwiedzenia
191,1
Krasiczyn, zamek renesansowy i park
176,5
Ostrów, długa (400 m) przenoska przez jaz
173,6
Przemyśl, miasto z zabytkową starówką, liczne kościoły i zamek
90,9 »
ujście Wisłoka (l)
45,5 »
Ulanów, ujście rzeki Tanew (p)
39,1
Zarzecze, most, za nim z lewej dogodne miejsce na biwak z dojazdem
0,0 »
ujście Sanu do Wisły
*Wszystkie zdjęcia przedstawiają górski San na odcinku Procisne-Rajskie
źródło:
B. Jastrzębski, Turystyczne szlaki wodne Polski, Warszawa 1960; M. Lityński, Szlak wodny Błękitny San, Rzeszów 2005